پیش آگهی در مراقبتهای پایانی زندگی
در طول سالیان متمادی، تاریخ طبیعی بیماری مستند شده است. این امر با توسعه درمانهای موفقیت آمیز، به صورت فزایندهای اعتبار خود را از دست داده است.
در مراقبتهای تسکینی امروزی، پیش آگهی معمولا در مورد بیماریهای مزمنِ پیشرونده در افراد مبتلا به چند بیماریِ همزمان انجام میگیرد. در حالیکه در قرن نوزدهم، پیش آگهی بیشتر برای پیشبینی رَوند بهبود کیس های جوان با بیماریهای حاد بود.
طول عمر بیماران مبتلا به بیماریهای غیرقابل درمان به دلایل متعددی بایستی پیشبینی شود، از جمله:
- ارائه اطلاعات کافی در مورد شرایط آینده به بیمار و خانوادهاش جهت تنظیم اهداف، اولویتها، و انتظارات مراقبتی
- کمک به آمادهسازی ذهنیت بیمار نسبت به مرگ
- کمک به تصمیمگیری پزشکان معالج
- مقایسه بیماران با توجه به نتایج
- تعیین برنامه مراقبتی بیمار و یا شرکتدهی در کارآزماییهای تحقیقاتی
- برنامهریزی (سیاستگذاری) تخصیص و استفاده مناسب از منابع و خدمات حمایتی
- ایجاد زبان مشترک میان متخصصان و پرسنل درمانی همکار در مراقبتهای پایان زندگی
فاکتورهای پیش آگهی در سرطان
مطالب و مقالات زیادی درباره احتمال درمان سرطانهای مختلف نوشته شده است. با وجود رفتار متفاوت هر سرطان، پیشبینی سیر این بیماری به طور کلی بر اساس سایز تومور، grade یا میزان تمایز سلول سرطانی از سلول طبیعی و stage یا همان میزان گستردگی و تهاجم تومور(به همان ارگان، ارگانهای کناری و یا دوردست) انجام میشود. سایر فاکتورهایی که بررسی میشوند عبارتند از وضعیت گیرنده های هورمونی (در تومورهای وابسته به هورمون مثل سرطان سینه یا پروستات)، سن بیمار، مارکرهای بیوشیمیایی یا انواع دیگر تومور مارکرها، و طول مدت عود بیماری.
البته این شاخصهای پیش آگهی شاید در مراقبتهای تسکینی چندان کارآمد نباشند. فاکتورهایی که در طب تسکینی از اهمیت بیشتری برخوردارند عبارتند از: وابستگی جسمی (به دلایلی همچون ضعف یا فشار خون پایین و...)، اختلالات شناختی، سندروم های پارانئوپلاستیک به دلیل ترشح موادی با خواص هورمونی و التهابی (مانند بی اشتهایی، لاغر شدن و آتروفی عضلات و...)، علائم خاص (کاهش وزن، مشکل در بلع، تنگی نفس و...)، کاهش لنفوسیت ها ، کیفیت پایین زندگی، و فاکتورهای روحی روانی (مانند تسلیم شدن یا قوی بودن در برهههای حساس).
بعضی بیماران ممکن است با وجود توده ظاهرا زیاد تومور ماهها و سالها به زندگی ادامه دهند؛ درحالیکه برخی دیگر طی مدت کوتاهی (گاه حتی چندین روز) بدون هیچ دلیل واضح و مشخصی تسلیم بیماری شده و از پای درآیند. سیستمهای ارزیابی متعددی جهت پیشبینی بقای بیماران ساخته شدهاست. یکی از آنها، نمره پیشآگهی تسکینیست ((Palliative Prognostic score که جهت پیشبینی بقای کوتاهمدت بکار میرود. این نمره خلاصهایست از میزان نفس تنگی، بیاشتهایی، وضعیت عملکردی کارنوفسکی (Karnovsky performance status)، تخمین پرشک از بقای بیمار (براساس هفته)، تعداد کلی گلبولهای سفید و درصد لنفوسیتها.
آنکولوژیستها طبق ارزیابیهای پیش آگهی پیشبینی می کنند که مداخلات آنکولوژیک مانند شیمی درمانی، رادیوتراپی و... برای کدام بیماران مفید خواهد بود. همچنین بسیاری از تصمیمها بر اساس وضعیت عملکردی بیمار گرفته می شود.
0 دیدگاه