سرطان یکی از عوامل اصلی بیماری و مرگ و میر در جهان و به ویژه در کشورهای صنعتی است. در حال حاضر در انگلیس از هر سه نفر جمعیت یک نفر در طول زندگی خود به سرطان تشخیص داده می شود و از هر چهار نفر نیز یک تن در اثر این بیماری جان خود را از دست می دهد. 

احتمال وقوع سرطان همراه با افزایش سن بالا می رود و با افزایش امید به زندگی افراد جامعه، در آینده سرطان حتی به معضلی عمومی تر نیز تبدیل می شود. سرطان می تواند در هر یک از بافتهای بدن رشد کنند، اما می توانیم از چند روش برای تشخیص سلولهای سرطانی از سلولهای عادی بافتها استفاده کنیم که در ادامه به آنها اشاره می کنیم:

•          تقسیم سلولی که از کنترل طبیعی فرار کرده است.

•          ناهنجاری تفکیک سلولی (به طور کلی سلولهای سرطانی از قابلیت تفکیک کمتری برخوردارند).

•          مقاومت در برابر مرگ سلولی برنامه ریزی شده.

•          پتانسیل سلولهای سرطانی در حمله به بافتهای اطراف و متاستاز.

 

توسعه سرطان با تجمع نارسایی ها یا جهش های شماری از ژنهای حیاتی درون سلول در ارتباط است. بسیاری از انواع سرطانها با جهش هایی که موجب بیش فعالی ژنهای تسریع کننده رشد می­شوند، در ارتباط هستند. این ژنها معمولاً تحت عنوان ژنهای انکوژن شناخته می­شوند. البته باید اشاره کرد که خلاف این امر هم می­تواند صادق باشد؛ سرطان می­تواند با جهش های متضاد هم در ارتباط باشد، یعنی جهش هایی که باعث کاهش فعالیت ژنهای سرکوب رشد می­ شوند.

 

هرچند که در دهه اخیر درک ما از ناهنجاریهای ژنتیک اصلی سرطان به سرعت رشد کرده، اما هنوز عوامل این تغییرات در خصوص اکثر انواع سرطان مشخص نشده اند.

شواهدی وجود دارند که مواد سرطان زای بیرونی (اگزوژن) ارتباط نزدیکی با برخی از انواع سرطان دارند؛ برای مثال، استعمال دخانیات یکی از عوامل سببی سرطان ریه، دهانه رحم و مثانه است.

در بعضی از سرطانها نوعی استعداد ارثی نسبت به انواع خاصی از "بدخیمی" وجود دارد. با این همه، عامل اکثر سرطانهای رایج هنوز هم ناشناخته مانده است و احتمالاً هر دو عامل محیطی و ژنتیکی در ابتلای فرد به بسیاری از انواع سرطان مؤثر باشند.

 

سازماندهی مراقبت از سرطان

 

مراقبت مطلوب از بیمار مبتلا به سرطان مستلزم دخالت چند رشته پزشکی است. معمولاً یک جراح یا انکولوژیست (پزشک متخصص سرطان) پس از شک یا تشخیص موقت، نمونه ای از بافت را جهت بررسی برای پاتولوژیست ارسال می کند که با آن، تشخیص تأیید یا رد می شود. در مرحله پس از تشخیص سرطان، یک جراح یا انکولوژیست درمان قطعی بیماری را به عهده می­ گیرد. البته باید دانست که حمایت از بیمار در جریان درمان مستلزم دخالت متخصصان رشته های مختلف جراحی، تسکینی، آزمایشگاهی و... می باشد.

 

روند درمان بیماری

 

روابط کاری میان متخصصان انکولوژی و مراقبتهای تسکینی دارای اهمیت است. اهداف متخصصان مزبور به طور فزاینده­ای مشترک هستند و در نقاط مختلف روند درمان بیماری، روابط کاری نزدیک­تری به وجود می آیند.

 

در دوران تعیین مرحله سرطان و یا جراحی

 

این دوره می تواند زمان بزرگترین تردیدهای بیماران باشد، چون برقراری ارتباط در مورد گزینه های پیچیده درمانی و اطلاعات پیش آگهی بیماری از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر تمام اشخاصی که در مراقبتهای بالینی و حمایتی از بیمار و خانواده های آنها درگیر هستند، این مسائل و درمانهای احتمالی را درک کنند، انتقال اطلاعات به صورت واضح و صحیح انجام خواهد گرفت. معمولاً تنها چند روز پس از ویزیت سرپایی و مهم انکولوژی است که بیماران آمادگی دریافت اطلاعات مهم را پیدا می کنند.

اگر متخصصان در خصوص توضیحات گزینه های درمانی و غیره مردد و متناقض باشند، اضطراب بیمار افزایش خواهد یافت.

 

"وقتی که سرطان روده من تشخیص داده شد، کاملاً نابود شدم. می­دانید که، من مرگ پدرم را بر اثر سرطان ریه دیده بودم و اطمینان داشتم که من هم همان مسیر را خواهم رفت. من به سختی توانستم با سرعت کافی از بیمارستان خارج شوم و مزرعه و امور خودم را مرتب کنم. پزشک به نکاتی درباره درمان اشاره کرد، اما من از مشاهده دیگر افراد مبتلا به سرطان دریافته بودم که درمان چیزی بی معنیست. پس دیگر هیچ وقت به ملاقات متخصص سرطان نرفتم. اما پس از اینکه پزشک با من تماس گرفت و گفتگوی مفیدی با یکدیگر داشتیم، فهمیدم که آنها می­ توانند به من کمک کنند. هرچند که هنوز معتقد بودم که نمی­ توانند هیچ کار مفیدی انجام دهند، اما بالاخره تصمیم گرفتم به ملاقاتشان بروم و خدمات آنها را مشاهده کنم. صادقانه بگویم، اگر پزشکم وقت نمی گذاشت و توضیح نمی­ داد که می­ توانند کارهای مفیدی برایم انجام دهند، من اکنون زنده نبودم و از زندگی شش سال گذشته خود لذت نمی­ بردم".

 

در دوران درمان

 

در حالی که اکثر مراقبتهای حمایتی این دوران از طریق خدمات انکولوژی به یکدیگر مرتبط می شوند، اما متخصصان و تیمهای مراقبت تسکینی پرستاری عمومی باید نسبت به موارد زیر آگاه داشته باشند:

•          اهداف درمان

•          عوارض جانبی درمان

•          برنامه های پس از درمان و پی گیری ها

 

اهداف درمان انکولوژی

 

باید توجه داشت که پیش از شروع هر درمانی باید اطمینان حاصل شود که هم بیمار و هم خانواده از اهداف درمان آگاهی داشته باشند.

ممکن است بیماران (به خصوص در مواردی که دورنمای امیدوار کننده ای وجود نداشته باشد)، به امید شنیدن یک پیش آگهی خوش بینانه تر، سوالات متعددی را از اعضای مختلف تیم بپرسند. پرواضح است که بیمار علاقه ای به شنیدن نظرات متناقض درباره پیش آگهی خود ندارد و باید از ایجاد چنین وضعیتی خودداری شود.